Fragmenty wywiadu ze Stevenem St. Angelo, niezależnym analitykiem rynków metali szlachetnych.
Koncentruje się pan na zagadnieniach, które sporadycznie interesują innych analityków: energii i termodynamicznym upadku ropy naftowej. Pana zdaniem to energia jest kluczem do wszystkiego. Proszę przybliżyć nam argumentację i powiedzieć coś o swoich dociekaniach.
Steven St. Angelo: Kiedy zacząłem po raz pierwszy inwestować w srebro w 2002 r., czytałem oczywiście prace Teda Butlera. Srebro i złoto interesowały mnie nie tylko jako środki przechowywania wartości – miały być częściej stosowane w przemyśle. Od 2008 r. zacząłem faktycznie rozumieć energię i jej powszechny wpływ. Energia napędza wszystko. Media nurtu głównego, a nawet alternatywne, traktują energetykę jako pospolity sektor, podobny do służby zdrowia, rynku technologicznego, sprzedaży detalicznej czy nieruchomości. Tymczasem są one bezużyteczne bez energii. To ona zasila wszystko. Nie robią tego pieniądze. Finanse nadają gospodarce kierunek, a przynajmniej powinny to czynić. Teraz zaprowadziły nas na skraj przepaści.
Przyglądając się energetyce, wyszedłem poza teorię Peak Oil. Kwestią zasadniczą jest zwrot energii z inwestycji (EROI). Na przykład w 1930 r. Stany Zjednoczone produkowały 100 baryłek ropy przy koszcie energetycznym opiewającym na jedną baryłkę. Dysponowaliśmy 99 baryłkami zysku, które moglibyśmy wykorzystać w gospodarce. Teraz mamy ropę z łupków, której pięć baryłek kosztuje nas jedną. Pozostają nam tylko cztery baryłki zysku. To zła wiadomość, ponieważ nasze społeczeństwo potrzebuje nieporównanie wyższego zwrotu energii z inwestycji, by funkcjonować i utrzymać infrastrukturę, nowoczesne rolnictwo, drogi i mosty, cieki wodne, opiekę zdrowotną, edukację. Według niektórych analiz niezbędna dla cywilizacji przemysłowej wartość minimalna współczynnika EROI to 20-30 do 1. W latach 70. znalazła się poniżej tego poziomu i od tamtej pory nieprzerwanie spada. W tym samym momencie rozpoczął się wykładniczy wzrost zadłużenia.
Spadek energii netto jest głównym wskaźnikiem i przyczyną piętrzącego się długu, manipulacji na rynkach papierów wartościowych i metali szlachetnych. Energia będzie czynnikiem, który wszystko zniszczy. Cesarstwo Rzymskie doświadczyło identycznego spadku EROI. Rzymianie zdewaluowali swoją walutę, ale nie byli zadłużeni. My postąpiliśmy podobnie, lecz mamy niebotyczne zadłużenie w derywatach. Zatem nasz upadek przebiegnie znacznie szybciej. Dlatego skupiam się na energii. Nieważne, czy dostarcza jej ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel, atom, źródła odnawialne czy praca ludzi i zwierząt. Przez 2000 lat gospodarcza energia i bogactwo przechowywane były w złocie i srebrze. Amerykanie o tym zapomnieli. Mamy 45-letnią amnezję fiducjarną. Każdy zaaferowany jest akcjami, obligacjami i nieruchomościami. Kres tej trójki nadejdzie w najbliższej przyszłości.
Korporacyjne i alternatywne media mówią, że mamy nadmiar nafty. Państwa-producenci pompują ‚czarne złoto’ jak szalone. Dlaczego?
Posłużmy się przykładem Exxon Mobil, jednego z największych koncernów naftowych na świecie. W 2008 r., kiedy cena za baryłkę wynosiła średnio 97 dolarów, korporacji pozostały 22 miliardy dolarów zysku po odliczeniu dywidend i wszystkich nakładów inwestycyjnych. W ubiegłym sezonie musieli pożyczyć 8 miliardów dolarów na pokrycie tych kosztów. Chevron, numer 2 na liście wydobywczych potentatów, potrzebował finansowego wsparcia w kwocie 18 miliardów dolarów. Jest aż tak źle. W roku bieżącym będzie jeszcze gorzej. Przy obecnych cenach nafty najbardziej dochodowi giganci tracą pieniądze. O łupkach zapomnijmy – ich eksploatacja jest kompletną katastrofą.
Sytuacja w pozostałych częściach globu prezentuje się równie ponuro. Mimo że spadek cen ropy zmniejszył też koszty, Arabia Saudyjska ma poważne kłopoty. W 1981 r. produkowała 10 milionów baryłek dziennie. Przed 1983 r., w czasie recesji, ilość ta spadła o połowę, do 4.9 miliona. W 2008 r. nastąpił krach. Rok później Saudyjczycy okroili wydobycie o kolejny milion baryłek. Dzisiaj z trudem wyciskają około 500 tysięcy baryłek na dobę. W tym jest problem. Ropa zalała rynek, ale nikt na niej nie zarabia. Każdy traci. Arabia sprzedaje amerykańskie obligacje skarbowe. Uzupełnia finansowe braki. Jeśli ograniczy produkcję, cena może nieznacznie wzrosnąć, ale królestwo ucierpi jeszcze bardziej. Inne spółki także pozbywają się papierów dłużnych rządu USA.
W Oklahomie mamy od 2008 r. rekordową ilość zmagazynowanej nafty. Rozkład gospodarki przyspiesza. Popyt spada. Nie sądziłem, że upadek naftowy dokona się przy nadpodaży. Wydobywają tyle, ile się da, bo wierzyciele żądają przepływu gotówki. Mamy do czynienia z wyprzedażą na zakończenie działalności. OPEC twierdzi, że pompuje więcej ropy niż kiedykolwiek. Przeanalizujmy tyko Bliski Wschód. W 1976 r. produkowano tam 22 miliony baryłek dziennie. Dzisiaj terminale opuszcza o 8 milionów więcej. Problem w tym, że od tamtej pory zużycie surowca wzrosło w regionie o 8.5 miliona. Oznacza to, że eksportuje się mniej ropy niż 40 lat temu. Będzie jeszcze gorzej, ponieważ produkcja w końcu zacznie spadać, a konsumpcja krajowa wciąż rośnie. Jest to miecz obosieczny. Mniej eksportu netto przekłada się na mniejszą dostępność energii i zamieranie aktywności gospodarczej.
Czyli redukcja podaży spowoduje wzrost cen?
Kiedyś wierzyłem w prawo podaży i popytu. Jego oddziaływanie ma jednak niewielki zakres. Nadrzędną ceną towaru lub energii jest koszt ich wyprodukowania. Nie ma ona nic wspólnego z podażą i popytem. Podam przykład. Przyjrzałem się parze najważniejszych firm wydobywczych na rynku złota. Od 2000 r. do 2012 r. ich koszty produkcji wzrosły o 470%. W tym samym okresie cena złota skoczyła o 498%. Jeśli zignorujemy dynamikę podaży i popytu, okaże się, że za 470% tej cenowej zwyżki odpowiadały nakłady na produkcję. Tak samo jest z naftą. The Hill’s Group poświęciła 10 tysięcy osobogodzin na projekt bazujący na kryteriach Hilla. Zespół inżynierów naftowych zbudował model ETP [Total Production Energy – całkowita energia produkcji; przyp. tłum.] wykorzystując dane branży wydobywczej. Uzyskany wykres wzrostu cen ropy zestawiono z rzeczywistymi rocznymi kosztami wydobycia. Praktycznie się pokryły – według wymogów naukowych z niemal idealną dokładnością (r = 0.945). Tak więc podaż i popyt ropy nie były mechanizmem cenowym. Był nim koszt. Niestety w 2012 r. cena rynkowa za baryłkę spadła. Wyniosła 30 dolarów, teraz oscyluje w granicy 50 dolarów. Tymczasem koszt produkcji stale rośnie, mimo niższych cen energii.
Przemysł naftowy krwawi pod względem finansowym. Z tego powodu robi wszystko, by utrzymać maksymalny poziom produkcji. Kadra kierownicza liczy na to, że niższe ceny zwiększą popyt, co powinno stymulować ich wzrost, który pozwoli na eksploatację droższych złóż. Do niedawna tak właśnie było. Szkopuł w tym, że trend rosnących cen rynkowych wygasł. Zgodnie z prognozą The Hill’s Group za baryłkę zapłacimy wkrótce 20 dolarów, a zaraz po 2020 r. wartość ta spadnie do 12 dolarów. Powód tego stanu rzeczy jest najważniejszą, wymagającą zrozumienia kwestią. Chodzi o energię netto, jaka pozostaje w baryłce ropy. Jej poziom obniża się od 1900 r. W konsekwencji pozostaje coraz mniej energii dostępnej na rynku, ponieważ przemysł naftowy i jego rozległe, skomplikowane systemy wspomagania – koleje, drogi, rurociągi, rafinerie, cysterny – potrzebują mnóstwa energii.
Wygenerowanie niezbędnego PKB staje się niemożliwe. Astronomiczne zadłużenie ma rekompensować redukcję energii netto. I dlatego nastąpi upadek. Przy nieprzerwanym spadku rynkowych cen ropy i rosnących kosztach jej produkcji zmierzamy ku prawdopodobnej hiperinflacji pieniądza papierowego i deflacji aktywów. Na czym polega deflacja? Powróćmy do liczb. W 1980 r. dług USA wynosił 863 miliardy dolarów. Teraz zbliża się do 20 bilionów dolarów. Powiększył się 23 razy. Indeks giełdowy Dow Jones był wówczas na poziomie 865 punktów. Obecnie dobił do 19.500. Wzrost 23-krotny. Rynek emerytalny w Ameryce powiększył się w tym czasie 24 razy. Niesamowite, prawda? Wszystkie nasze indeksy mają ten sam stosunek, co nasze zadłużenie. To nie przypadek. Każdą z tych wartości podpiera dług. Jego spłatę gwarantuje wyłącznie energia, ponieważ trzeba ją spalić, by zasilić działalność gospodarczą, od której zależy wzrost PKB. Bez wysokiej energii netto wszystko ulega implozji.
Niestety, społeczeństwa są nieświadome, że trwa termodynamiczny upadek ropy naftowej, który wywoła dezintegrację systemu gospodarczego i finansowego z tragicznymi tego następstwami.
→ W czwartym kwartale 2016 r. globalne zadłużenie odnotowało po raz kolejny gwałtowny wzrost. Instytut Finansów Międzynarodowych (Institute for International Finance) poinformował w swoim raporcie, że w ciągu pierwszych 9 miesięcy zwiększyło się o 11 bilionów dolarów i osiągnęło poziom 217 bilionów dolarów. W rezultacie pod koniec 2016 r. wartość światowego długu odpowiadała 325% globalnego PKB. Wynik nie uwzględnia kwoty wszystkich zobowiązań na rynku derywatów.
Destrukcyjna kombinacja spadku energii netto i Peak Oil [Insurge Intelligence, 6.01.2017]
Praca badawcza zespołu europejskich naukowców rządowych, opublikowana w październiku 2016 r. na witrynie Uniwersytetu Cornell, ostrzega, że cywilizacja przemysłowa weszła w nową erę gospodarczego spowolnienia i schyłku. Powodem jest nieuchronny spadek wartości energii wytwarzanej z kopalin. „…(postępuje) redukcja średnich współczynników EROI [zwrot energii z inwestycji] dla wszystkich paliw ciekłych; EROI ropy naftowej najpewniej zmniejszył się o połowę w krótkim okresie pierwszych 15 lat XXI wieku,” napisali autorzy. Mimo zwiększającej się całkowitej produkcji paliw płynnych wartość energii przez nie wygenerowanej gwałtownie spada, zaś ogólne koszty wydobycia rosną. Stanowi to geofizyczny hamulec gospodarczego wzrostu.
W 2016 r. bank HSBC opublikował raport o światowym zaopatrzeniu w ropę naftową. Praca badawcza potwierdziła fakt, który krytykowały był przez koncerny jako mit: Peak Oil – jednoczesny szczyt i redukcja globalnej produkcji nafty. Wśród najbardziej szokujących ustaleń analityków jest to, że „81% całkowitej światowej produkcji paliw ciekłych znajduje się już w fazie schyłkowej”. Przy obecnej nadpodaży napędzanej przez wzrost wydobycia w sektorze ropy niekonwencjonalnej, obniżki cen rynkowych uderzyły w opłacalność branży i doprowadziły do dramatycznych cięć nowych inwestycji w produkcję. Według HSBC zwiększa to prawdopodobieństwo zaistnienia globalnego kryzysu zaopatrzenia naftowego w 2018 r.
Rząd Chin sfinansował pracę badawczą Uniwersytetu Ropy Naftowej w Pekinie, której wyniki opublikowało 19 września 2017 r. czasopismo Petroleum Science. Autorzy ustalili, iż kraj doświadczy w 2018 r. szczytu produkcji nafty konwencjonalnej i niekonwencjonalnej (Peak oil). Bez dostępu do alternatywnego źródła „nowych, bogatych zasobów energetycznych wysokiej jakości” zjawisko postawi pod znakiem zapytania dalszy wzrost gospodarczy i „podważy trwały rozwój społeczeństwa chińskiego”. Pojawią się również implikacje globalne. Czkawka Chin zwiększy popyt i wpłynie na światowe rynki w sposób, którego większość prognostyków nie przewiduje: przyczyni się do potencjalnych niedoborów surowca. Może do nich dojść w 2018 r. lub w kolejnych latach. Istnieją różne scenariusze dalszego biegu wypadków – Chiny mogą: przestawić się na redukcję ogromnego zapotrzebowania na energię (biorąc pod uwagę prognozy wzrostu liczby ludności i konsumpcji, nie byłoby to łatwe); przyspieszyć wdrażanie energii odnawialnej (mimo entuzjastycznych doniesień o dotychczasowych inwestycjach, sektor odpowiada obecnie za generowanie kilku procent elektryczności) lub zmilitaryzować Morze Południowochińskie, aby uzyskać szerszy dostęp do zalegających na dużych głębokościach pokładów ropy i gazu (byłaby to energia niskiej jakości). W tej chwili Chiny niespójnie realizują wszystkie te strategie.
Raport HSBC analizuje dwa główne zestawy danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej (International Energy Agency – IEA) i Globalnego Programu Systemów Energetycznych (Global Energy Systems Programme) szwedzkiego Uniwersytetu w Uppsali. Tempo i charakter nowych odkryć ropy odnotowały na przestrzeni ostatnich dekad drastyczny spadek, osiągając w skali globalnej poziom niemalże znikomy. Tymczasem autorzy dokumentu ostrzegają, że samo utrzymanie stałej wartości produkcji przy rosnącym tempie produkcyjnych spadków będzie wymagało podażowego ekwiwalentu czterech Arabii Saudyjskich do 2040 r. Intensywnie reklamowana przez branżę poprawa wydajności wiertniczej nie polepszy sytuacji – przyspieszy wydobycie w krótkim terminie i tym samym szybciej wyczerpie istniejące rezerwy.
Według HSBC ceny ropy odnotują tymczasowy wzrost i ustabilizują się krótkoterminowo na poziomie około 75 dolarów za baryłkę. Pułap ten będzie miał destabilizujący wpływ na globalną gospodarkę. Dane z ostatnich 40 lat wyraźnie pokazują, że w czasie recesji szczytowa cena ropy to 60 dolarów za baryłkę, natomiast w okresie wzrostu gospodarczego plasuje się poniżej 40 dolarów. Skok gwarantuje więc recesję, która przebije rekordową globalną bańkę zadłużenia o wartości 152 bilionów dolarów.
Przekroczony został punkt, poza którym żadna cena ropy nie służy zarówno gospodarce, jak i firmom wydobywczym.
→ Okresowy wzrost cen może być o wiele bardziej drastyczny, niż się spodziewano.
W podsumowaniu swego opracowania dla Insurge Intelligence analityk Nafeez Ahmed napisał:
W 2018 r., lub zaraz po nim, zbiegające się kryzysy gospodarczy i energetyczny spowodują globalny skok cen żywności, wskrzeszając potrójną zapaść, która pustoszyła świat od 2008 r. do 2011 r. i której wyniszczające skutki wciąż odczuwamy. 2018 może być rokiem krachu z innego powodu. 1 stycznia 2018 r. to dzień, kiedy w życie ma wejść wiele nowych przepisów, które „ograniczą zdolność kredytowania i skłonią banki do przekazywania pieniędzy wyłącznie najlepszym kredytobiorcom, co może przyspieszyć bankructwa na całym świecie,” napisał Bloomberg. Inne regulacje prawne będą wymagać, by banki zaprzestały posługiwania się własnymi środkami oceny ryzyka międzynarodowego w sprzedaży i kupnie derywatów.
Jak na ironię, wprowadzenie podobnych, podyktowanych dobrymi intencjami przepisów w styczniu 2008 r. (za pośrednictwem Nowej Umowy Kapitałowej – Basel II) przygotowały grunt pod osłabienie globalnej architektury finansowej, czyniąc ją podatną na późniejszy bankowy upadek. Dwa lata wcześniej, w lipcu 2006 r., dr David Martin, ekspert w dziedzinie finansów globalnych, proroczo zapowiedział, iż Basel II wejdzie w interakcję z bańką zadłużenia i przeobrazi tąpnięcie na rynku nieruchomości w światową pożogę finansową. Zaledwie miesiąc po tym ostrzeżeniu wysoki rangą, były urzędnik Pentagonu, z szerokim dostępem do informacji wojskowych, wywiadowczych i finansowych, powiedział mi, że implozja globalnego systemu bankowego jest nieunikniona i prawdopodobnie nastąpi w 2008 r.
Mój informator twierdził, że zdarzenie było związane ze szczytem światowej produkcji ropy konwencjonalnej, który został osiągnięty dwa lata wcześniej (co według naukowca rządu Wielkiej Brytanii Sir David Kinga faktycznie nastąpiło około 2005 r.; wydobywczy schyłek zdołała do tej pory zrównoważyć eksploatacja niekonwencjonalnej nafty i gazu). Po raz pierwszy o upadku bankowym w 2008 r. alarmowałem w sierpniu 2006 r. Swoje ostrzeżenie wyartykułowałem ponownie w listopadzie 2007 r., powołując się na prognozy dr. Martina i własne analizy systemów, podczas wykładu w Imperial College w Londynie. W prognozie podkreśliłem, iż powiązany z rynkiem nieruchomości kryzys bankowy zostanie wywołany w kontekście nowej ery drogich paliw kopalnych.
Zrobiłem to wtedy i robię to teraz.
Saudi Aramco: Nadchodzą niedobory ropy [Financial Times, 14.04.2017]
Szef największego na świecie koncernu naftowego ostrzegł przed zbliżającymi się niedoborami surowca. Amin Nasser, dyrektor generalny Saudi Aramco, powiedział, że przyszła zdolność produkcyjna będzie musiała osiągnąć 20 milionów baryłek dziennie, aby zaspokoić wzrost popytu i wyrównać naturalne spadki wydajności pól roponośnych. „To znaczna wartość, a powracające inwestycje, jakie obserwujemy, nie wystarczą, by nam ją zapewnić,” zakomunikował podczas szczytu energetycznego na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Wzrost poziomu wydobycia amerykańskiej ropy z łupków nie wystarczy na zaspokojenie potrzeb zaopatrzeniowych w nadchodzących latach. Od początku cenowej zapaści na rynku naftowo-gazowym odłożono w czasie lub anulowano inwestycje eksploracyjne o wartości około 1 biliona dolarów. W ciągu ostatnich czterech lat odkrycia nowych złóż zmniejszyły się o połowę w porównaniu z czteroleciem poprzednim.
Odkrycia nowych złóż ropy w 2017 r. są najniższe w historii [Chron, 22.12.2017]
Norweska firma badawcza Rystad Energy podała, że koncerny naftowe odkryły w 2017 r. najmniej ropy i gazu w swojej dotychczasowej historii – 7 miliardów baryłek. „Nie widzieliśmy czegoś podobnego od lat 40. XX wieku”, powiedziała Sonia Mladá Passos, starszy analityk w Rystad. „Musimy uznać fakt, iż niskie wolumeny odkryć w skali globalnej stanowią poważne zagrożenie dla zaopatrzenia w najbliższym dziesięcioleciu”. W 2012 r. firmy znalazły czterokrotnie więcej – ponad 30 miliardów baryłek. Według Passos najbardziej niepokojące jest to, że tegoroczne znaleziska zastąpią zaledwie 11% światowej produkcji. Ostatnim sezonem, w którym wskaźnik zastąpienia rezerwy osiągnął 100%, był rok 2006; od 2012 r. odnotowano spadek o 50%. Średni miesięczny wolumen został zredukowany do 550 milionów baryłek ropy, gazu i innych paliw płynnych. Średnia wartość odkryć na dnie mórz oscylowała w 2017 r. w granicy 100 milionów baryłek – w 2012 r. liczba ta wyniosła 150 milionów. Jako że mniejsze pola roponośne raczej nie będą eksploatowane, Rystad szacuje, iż ponad miliard znalezionych baryłek nie doczeka się wydobycia.
Międzynarodowa Agencja Energetyczna ostrzega przed 50% redukcją podaży ropy naftowej [Clean Technica, 22.11.2018]
Ażeby przetrwać następną dekadę, cywilizacja przemysłowa musi zwiększyć zużycie energii o 30%. Tymczasem Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) ostrzega, że w ciągu zaledwie sześciu lat podaż ropy naftowej może zmniejszyć się o połowę. (Dane IEA dotyczące tempa wyczerpywania konwencjonalnych złóż lądowych są miarodajne, ponieważ śledzone są od dziesięcioleci.) Autorzy raportu World Energy Outlook 2018 liczą na to, że braki zostaną wyrównane dzięki odkryciom nowych złóż.
Tak się nie stanie. Różnicy nie uzupełni eksploatacja piasków bitumicznych i łupków, ani ogromne inwestycje w eksplorację nafty. W 2008 r. jej cena zbliżyła się do 150 dolarów za baryłkę, co spowodowało gospodarczą zapaść. Zdarzenie to poprzedził okres intensywnych, kosztownych poszukiwań, który przyniósł znikome rezultaty. W kolejnym dziesięcioleciu potentatom energetycznym znowu nie udało się namierzyć imponujących pokładów ropy, mimo że cena ponownie wzrosła do 100 dolarów za baryłkę. To kolejny dowód na słuszność werdyktu geologów: świat został dokładnie „prześwietlony” pod kątem zasobnych pól roponośnych. Korporacje koncentrują się na skupowaniu akcji własnych, ponieważ wiedzą doskonale, że zakrojone na dużą skalę poszukiwania złóż byłyby stratą pieniędzy. Ich zarządy planują zarobić na skoku cen wywołanym znacznym spadkiem wydobycia surowca. Problem w tym, że gospodarka przemysłowa go nie udźwignie.
W swojej prognozie makroekonomicznej opublikowanej 9 września 2019 r. analitycy Centralnego Banku Rosji uznają za prawdopodobne, że cena ropy naftowej spadnie w 2020 r. nawet do 25 dolarów za baryłkę. Za takim scenariuszem przemawiają dwa czynniki: malejący na całym świecie popyt na surowiec i jego produkty oraz słabnący globalny wzrost gospodarczy.
Rekordowo niski poziom odkryć nowych złóż ropy konwencjonalnej w latach 2017-2019
Według raportu opublikowanego w październiku 2019 r. przez IHS Markit, firmę świadczącą usługi informacyjne, w minionych trzech latach odkrycia konwencjonalnych złóż ropy i gazu miały najniższy poziom od siedmiu dekad. Zdaniem analityków poprawy sytuacji spodziewać się nie należy. Ze względu na spadek cen surowca zmniejszyła się liczba nowych eksploracyjnych szybów konwencjonalnych. Inwestorzy nie angażują się w kosztowne, długoterminowe projekty graniczne i wybierają niekonwencjonalne projekty krótkoterminowe. Keith King, starszy doradca w IHS Markit, wyjaśnił: Niezależne inwestycje amerykańskie porzucają eksplorację międzynarodową na rzecz eksploatacji złóż łupkowych w USA, które charakteryzuje krótszy cykl i większa elastyczność pod względem reagowania na zmieniające się warunki rynkowe. Gdy ceny ropy spadają, operatorzy mogą szybko wstrzymać projekt niekonwencjonalny i odłożyć wiercenia na przyszły miesiąc. Wszystko wskazuje na to, że przemysł będzie nadal odchodził od poszukiwań głębinowych, by finansować krótsze, tańsze i bardziej ryzykowne projekty lądowe i szelfowe.
Według nowego raportu opublikowanego 9 lipca 2019 r. przez Centrum na rzecz Międzynarodowego Prawa Ochrony Środowiska (CIEL), grupę zajmującą się badaniami nad strategią polityczną i rzecznictwem, przemysł paliw kopalnych wkroczył w „fazę końcową”. Firmy naftowe i gazowe nie potrafią już ukryć fatalnej kondycji swoich finansów. Pandemia zmusiła je do pogodzenia się z fundamentalnym brakiem równowagi finansowej i ujawniła postępującą redukcję dywidend. W raporcie podkreślono, iż największe koncerny naftowe i gazowe, takie jak ExxonMobil i BP, zwiększają zadłużenie, aby zapłacić akcjonariuszom i utrzymać swój wizerunek jako solidnych inwestycji. Poza tym odpisują i sprzedają posiadane aktywa po mocno obniżonych cenach, co odzwierciedla desperacką potrzebę pozyskania gotówki. Nikki Reisch, dyrektor Programu Klimatyczno-Energetycznego CIEL i współautor dokumentu, napisał w oświadczeniu, że kombinacja rosnących długów i wyprzedaży aktywów świadczy o tym, iż branża paliw kopalnych ma świadomość, jak ponure są jej perspektywy. Oznaki zbliżającej się katastrofy uwidoczniły się dawno temu – dzięki pandemii stały się jeszcze bardziej jaskrawe.
Analiza: Gospodarka globalna kurczy się; nie oczekujmy poprawy gospodarczej i naftowej
Geolog naftowy Art Berman opublikował 3 września 2020 r. bodaj najbardziej wszechstronną analizę historyczną ropy naftowej i jej związku z gospodarką pt. Nie oczekujmy poprawy gospodarczej i naftowej. Oto uproszczone jej streszczenie: w ostatnim czasie spadła zarówno podaż, jak i popyt na ropę; popyt na ropę zmniejszył się bardziej niż podaż – sytuacja ta ma miejsce mimo rekordowej w dziejach kwoty zadłużenia stworzonego w celu stymulowania gospodarki; światowa gospodarka kurczy się; ten trend zaistniał przed uderzeniem pandemii; pojawianie się wirusa nie było przyczyną, a jedynie czynnikiem przyspieszającym; problem ma swój początek w 1974 r., kiedy to ceny ropy wzrosły powyżej poziomu, który umożliwiał wzrost gospodarki bez przyspieszającego wzrostu zadłużenia; wydobywanie ropy kosztuje coraz więcej; problem ma charakter geologiczny i termodynamiczny – nie ma zatem rozwiązania i będzie się pogarszał. Najwyraźniej żaden z liderów politycznych, intelektualnych czy biznesowych nie rozumie najważniejszego czynnika (energia) wywierającego wpływ na to, na czym zależy mu najbardziej (wzrost gospodarczy).
Przeczytaj koniecznie: Cywilizacja zjeżdża ze szczytu wydobycia nafty
Jeśli jest Pani/Pan subskrybentem/stałym czytelnikiem bloga i uważa, że moja praca zasługuje na symboliczne wsparcie, proszę rozważyć możliwość zostania moim Patronem już za 5 zł miesięcznie. Dziękuję.
Tłum. exignorant
Blog exignoranta 